Logopeda mgr  Katarzyna Malina

Praca dzieci na zajęciach

 Zabawy buzi i języka, czyli ćwiczenia logopedyczne na wesoło wspomagające rozwój mowy dziecka

Warunkiem prawidłowego wymawiania wszystkich głosek jest między innymi sprawne działanie narządów mowy. Aparat mowy składa się z trzech części: narządu oddechowego, który wytwarza prąd powietrza, niezbędny do powstawania dźwięków mowy, narządu fonacyjnego odpowiedzialnego za wytwarzanie dźwięków, oraz aparatu artykulacyjnego, do którego zalicza się znajdujące się ponad krtanią jamy: ustną, gardłową i nosową.

Wymawiając poszczególne głoski musimy wykonać określone ruchy artykulatorów, a zatem wykonywana jest odpowiednia praca mięśni – każda głoska wymaga innych ruchów artykulacyjnych. Dlatego tak ważne są ćwiczenia, które usprawniają narządy mowy i wypracowują świadome oraz celowe ruchy języka, warg, żuchwy i podniebienia. Przeprowadzając ćwiczenia artykulatorów wspomagamy rozwój dziecka. Ćwiczenia te, to faza wstępna do pracy nad skorygowaniem wielu zaburzeń mowy. Bardzo istotne jest, aby były one wykonywane często i systematycznie, oraz aby dziecko miało możliwość obserwowania pracy aparatu mowy w lustrze.

Ćwiczenia języka

• Kotki – kotek pije mleko – szybkie ruchy języka w przód i w tył, kotek oblizuje się – czubek języka okrąża szeroko otwarte wargi.
• Zmęczony piesek – dziecko naśladuje pieska, który głośno oddycha i język ma wysunięty na brodę.
• Szczoteczka – język to szczoteczka do zębów, która po kolei czyści zęby górne od strony zewnętrznej i wewnętrznej, a następnie zęby dolne z obu stron.
• Cyrkowiec – język próbuje wykonać różne sztuczki np. górkę – czubek języka oparty o dolne zęby, środek się wybrzusza, rurkę – przez którą można wdychać lub wydychać powietrze, szpilkę – układanie wąskiego języka, wahadełko – przesuwanie języka do kącików ust w stronę prawą i lewą.
• Koniki – czubek języka uderza o podniebienie i opada na dół. Raz konik idzie wolno, to biegnie, parska, śmieje się: iha, iha…

Ćwiczenia warg i policzków

• Minki – naśladowanie min: wesołej – płaskie wargi, rozciągnięte od ucha do ucha, uśmiech szeroki, smutnej – podkówka z warg, obrażonej – wargi nadęte, zdenerwowanej – wargi wąskie..
• Rybka – wysuwanie warg do przodu i rozszerzanie na końcu jak u ryb.
• Zły pies – naśladowanie złego psa, unoszenie górnej wargi, wyszczerzanie zębów.
• Echo – dobitne wymawianie samogłosek a, o, e, i, u, y.
• Masaż warg – nagryzanie zębami wargi dolnej, potem górnej.
• Baloniki – nabranie powietrza i zatrzymanie go w wydętych policzkach, przesuwanie powietrza z jednego policzka do drugiego, balon pękł – dziecko palcami uderza w policzki.
• Zajęczy pyszczek – wciąganie policzków do jamy ustnej.
• Motorek – parskanie wargami, naśladowanie odgłosu motoru, traktora.

Ćwiczenia podniebienia miękkiego

• Chory krasnoludek – kaszlenie z językiem wysuniętym z ust.
• Balonik – nabieranie powietrza ustami, zatrzymanie w policzkach, następnie wypuszczanie nosem.
• Zmarźlak – chuchanie na „zamarznięte ręce”.
• Śpioch – chrapanie na wdechu i wydechu.
• Kukułka i kurka – wymawianie sylab: ku – ko, ku -ko,uku – oko, uku – oko,kuku – koko, kuku

Ćwiczenia żuchwy

• Zamykanie i otwieranie domku – szerokie otwieranie ust, jak przy wymawianiu głoski ‚a’, zęby są widoczne dzięki rozchylonym wargom.
• Grzebień – wysuwanie żuchwy, zakładanie i poruszanie dolnymi zębami po górnej wardze. Cofanie żuchwy, zakładanie i poruszanie górnymi zębami po dolnej wardze i brodzie.
• Guma do żucia – naśladowanie żucia gumy.

Literatura:

– Antos D, Demelowa G, Styczek I, Jak usuwać seplenienie i inne wady wymowy, WSiP
– Chmielewska E, Zabawy logopedyczne i nie tylko – poradnik dla nauczycieli i rodziców MAC S.A.
– Demel D, Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola, WSiP
– Kozłowska K, Pomagajmy dzieciom z zaburzeniami mowy, ZPN